Чӑваш Ене «Асамлӑх уйӗ» телекӑларӑмӑн ертӳҫи Леонид Якубович килнӗ. Вӗртолетпа ҫитнӗ вӑл.
Леонид Аркадьевич малтанах Андриян Николаев космонавт летчикӑн Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялӗнчи асӑну комплексне кайнӑ.
Леонид Якубовича музее килнисем курнӑ, унпа хӑшӗ-пӗри селфи та ӳкерӗннӗ. Леонид Якубович хӑйӗн вертолетне музей умнех лартнӑ.
Паллӑ телеертӳҫӗ музей ҫывӑхӗнче йывӑҫ та лартнӑ. Унӑн чӑрӑшӗ Иосиф Кобзонӑннипе юнашар.
Мероприятие ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.
Иртнӗ канмалли кунсенче Чӑваш Енре ҫул-йӗр ҫинче пулнӑ тӑватӑ аварире 5 ача суранланнӑ. Пӗри Шупашкарта ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Строительсен урамӗнчи картишре пулнӑ. 7 ҫулти арҫын ача ҫывӑхра ларакан машина хыҫӗнчен чупса тухнӑ та урапа айне лекнӗ. Водитель тормоз пусма ӗлкӗрнӗ-ха, анчах ачана пур-пӗрех пырса ҫапнӑ. Ачан ури аманнӑ.
Ҫав каҫах Шупашкарти Афанасьев урамӗнчи ҫуртсен картишӗнче те пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Унта водитель тӳрех икӗ ача ҫине кӗрсе кайнӑ. 8 тата 9 ҫулсенчи арҫын ачасем та ҫывӑхра ларакан урапасен хыҫӗнчен чупса тухнӑ. Ачасем, телее, аварире вӑйлах аманман.
Ҫӗмӗрле районӗнче вара икӗ урапа ҫапӑннӑ чухне 12-ри хӗрача шар курнӑ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнче 13 ҫулти велосипедист пӑтӑрмаха ҫакланнӑ. Вӑл транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та ВАЗ-2110 урапапа ҫапӑннӑ. Арҫын ачана пульницӑна илсе ҫитернӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялӗнче, Андриян Николаевӑн тӑван кӗтесӗнче, Юрий Маленченко космонавтпа радиоҫыхӑну йӗркеленӗ.
Шуршӑл шкулӗнче ӑс пухакансем Пӗтӗм тӗнчери космос станцийӗпе ҫыхӑнӑва тухнӑ. Ачасем Юрий Маленченкӑпа калаҫнӑ.
Шӑпӑрлансем космонавта хӑйсене интереслентерекен ыйтусене панӑ. Экипажсем ӑслӑлӑх сӑнавӗсене ирттерни, космос пирки… Йӑлтах кӑсӑклантарнӑ вӗсене. Космосран Шуршӑл курӑнать-и? Кун пек ыйту паракан та пулнӑ.
Ҫавӑн пекех ыйтусем Пӗтӗм тӗнчери космос станцийӗнче тӗнче тетелӗ пирки те пулнӑ. Космонавтсем селфи ӳкерӗнеҫҫӗ-и? Ҫакна та хуравланӑ.
Сӗнтӗрвӑрри хулинчи пӗр ҫурт умӗнчи ҫырма тӑрук ишӗлсе аннӑ. Пӗр эрнене яхӑн каялла ҫырма ҫурт еннелле самай «ҫывхарнӑ». Темиҫе метрах…
Ҫырма хӗррипе ҫул иртнӗ. Вӑл та ишӗлсе аннӑ. Халӗ урапасем ҫӳреймеҫҫӗ. Ҫак ҫурт патне халӗ утса ҫитме пулать, анчах транспортпа иртсе каяймӑн.
Кунашкалли унта нихӑҫан та пулман. Ҫурт халӗ ҫырма хӗрринчех. Ун умӗпе урапапа иртеймӗн. Ку ҫул вара 19 ҫурт патне илсе ҫитерет. Ку, ҫынсен шухӑшӗпе, уйра ирӗлнӗ юр шывне урӑх ҫӗрелле яманнипе пулнӑ.
Халӑх вырӑнти администрацие ҫыру ҫырнӑ. Мэрирен комисси килнӗ, пӑхса ҫаврӑннӑ, анчах хальлӗхе нимӗн те туман. Газовиксемпе электричество линийӗн ӗҫченӗсем те сисчевленнӗ. Унта ҫӗр айӗпе газ пӑрӑхӗ иртет-ҫке. Ҫырмаран 5 метрта вара ҫутӑ юписем вырнаҫнӑ.
Ӗнер эпӗ пӗрремӗш хут «Хӗвеллӗ кустӑрмасем» юхӑм йӗркеленӗ велочупӑва хутшӑнтӑм. Ялта пурӑннӑран хӗлле эп хамӑн икӗ урапаллӑ лашапа тухмастӑп — вӑл вӑхӑта ман велосипед сарайра ирттерет. Ҫавӑнпа пуль ӗнтӗ ӗнер тӳрех 84 ҫухрӑм парӑнтарма тивнӗрен мана кӑшт йывӑртарах килчӗ. Уйрӑмах Лапсарпа Шупашкар хушшинчи ҫула парӑнтарма ҫӑмӑл мар пулчӗ. Велоҫул юр айӗнче выртнӑран машшинсем ҫӳрекен ҫулпа кайма тиврӗ. Вырӑнӗ-вырӑнӗпе асфальт ҫул урапасем валли ҫеҫ ҫитнӗрен ҫул хӗррине тухмалла пулчӗ. Унта вара — пыльчӑк, велочипедӑн урапипе ҫунатти хушшине тулса лартнӑран пӗр вӑхӑт ман ӑна хӑйне тӗксе ҫеҫ мар, сӗтӗрсе пыма тиврӗ. Ҫӗнӗ Шупашкара ҫитнӗ тӗле темиҫе кун маларах ҫуса тасатнӑ велосипед пыльчӑкланса пӗтрӗ. Ҫавах та халь те урасем ыратаҫҫӗ пулин те велочупу ман кӑмӑла кайрӗ. Май тупсан тепре те кайса килес шутлӑ.
Шуршӑла ҫитсен «Хӗвеллӗ кустӑрмасем» юхӑмӑн ертӳҫипе Вячеслав Платоновпа калаҫса илтӗм.
— Паянхи велочупӑва миҫе ҫын хутшӑнчӗ?
— Эпӗ хыҫалта пынӑ май шутласа пытӑм. Пӗр 60 ҫын майлӑ пулчӗ.
Паян, Космонавтика кунӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкартан Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялне велосипедҫӑсем хӑйсен икӗ ураллӑ лашисемпе ҫула тухрӗҫ. Ӑна вӗсем Юрий Гагарин тӗнче уҫлӑхне пӗрремӗш хут вӗҫсе хӑпарнӑранпа 55 ҫул ҫитнине халалларӗҫ.
Чи малтанах Ҫӗнӗ Шупашкарти «Химик» КК умӗнче пӗчӗк митинг иртрӗ. Тӗрлӗ тӳре-шара ҫула тухакансене телейлӗ ҫул сунчӗҫ, космонавтикӑн пысӑк ҫитӗнӗвне мухтарӗҫ. 10 сехет ҫурӑра велочупу ҫула тухрӗ. Велосипедпа туслӑ 60 яхӑн ҫынна (вӗсен шутӗнче ачасем те пурччӗ) ӑсатакансен йышӗнче пӗр йытӑ та пурччӗ — чылай вӑхӑт хушши вӗсемпе юнашар чупса пычӗ.
Шуршӑла ҫитме икӗ сехет патнелле кирлӗ пулчӗ. Андриян Николаевӑн ҫуралнӑ ялне ҫитсен вӗсене культура министрӗн тивӗҫне вӑхӑтлӑ пурнӑҫлакан Константин Яковлев, вырӑнти тӗрлӗ тӳре-шара, ялта вырнаҫнӑ музей комплексӗн директорӗ Александр Тукмаков тата ыттисем кӗтсе илчӗҫ. Велосипедҫӑсен клубне ертсе пыракан Вячеслав Платонов Шуршӑлти музея Ҫӗнӗ Шупашкар хули парса янӑ саламне тыттарчӗ. Апатланнӑ хыҫҫӑн велосупӑва хутшӑнакансем «Мы не можем жить без космоса» (чӑв.
Ака уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Космонавтика кунӗнче, Чӑваш Енре «Спица ҫинчи хӗвел» велочупу ирттерӗҫ. Вӑл Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче 10 сехет ҫурӑра пуҫланӗ.
Хастарсемпе спортсменсем велосипед ҫине ларса Андриян Николаев космонавтӑн тӑван тӑрӑхне, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑла, ҫитӗҫ.
Ку акцие 2012 ҫултанпа ирттереҫҫӗ. Пӗлтӗр вӑл Мӑнкунра иртнӗ. Ҫавна май унта 120-130 ҫын хутшӑннӑ. Кӑҫал 100 ҫын хутшӑнасса шанаҫҫӗ. Чупура 20 ҫухрӑм парӑнтарма тивӗ.
Акци «Эпир космоссӑр тата велосипедсӑр пурӑнаймастпӑр» ятпа иртӗ. Финиша ҫитсен «Эпир космоссӑр пурӑнаймастпӑр» фильма кӑтартӗҫ. Вӑл «Оскар» премине тивӗҫнӗ. Ҫавӑн пекех Космонавтика музейне ҫитӗҫ.
Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Питӗрте иртнӗ Пӗтӗм Раҫҫейри канашлура РФ вӗренӳ министрӗ Дмитрий Ливанов Чӑваш Ен шкулсем тӑвас енӗпе чи малта пыракан 5 регион йышне кӗнине палӑртнӑ.
Малтисен йышне кӗнӗ регионсем, дотациллӗ пулсан та, ятарлӑ проект пурнӑҫа кӗричченех шкулсем хута янӑ.
Сӑмах май, юлашки 5 ҫулта Чӑваш Республикинче 8 шкул ӗҫлеме тытӑннӑ. Вӗсем Йӗпреҫ, Патӑрьел, Тӑвай, Вӑрмар, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенче, Шупашкар районӗнчи Янӑш ялӗнче хута кайнӑ. Пӗтӗмпе 1645 вырӑн ачасем валли хатӗрленӗ.
2015 ҫулта Комсомольски районӗнче шкул хута яма тытӑннӑ. Кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗччен ӑна туса пӗтермелле.
Проектпа килӗшӳллӗн, Чӑваш Енре 32 шкул хута яма, ҫӗнетме палӑртнӑ. Тепӗр 64 шкула юсама та плана кӗртнӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьскинчи (Ӗсмелти) ача-пӑчан ӳнер шкулӗнче Элли Юрьев ячӗпе астӑвӑм каҫӗ ирттернине эпир пӗлтернӗччӗ.
Пурӑннӑ пулсан паллӑ художник ӗнер сакӑрвунӑ ҫул тултармаллаччӗ. Аса илтеретпӗр, Элли Юрьев — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ тата халӑх художникӗ, академик, К. Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премийӗн лауреачӗ, Пӗтӗм Раҫҫейри геральдика обществин член-корреспонденчӗ. Красноармейски районӗнчи Кӗҫӗн Шетмӗре ҫуралнӑ.
Элли Юрьева асӑнса Патӑрьелти тӗп вулавӑшра «Выдающиеся люди Чувашии: Элли Юрьев» (чӑв. Чӑваш Енӗн паллӑ ҫыннисем: Элли Юрьев) кӗнеке куравӗ хатӗрленӗ. Унти материалсем тӑрӑх художник Чӑваш Енӗн Патшалӑх гербӗн тата Патшалӑх ялавӗн, Шупашкар хула гербӗн тата ялавӗн авторӗ пулнине те пӗлме пулать.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьскинчи (Ӗсмелти) ача-пӑчан ӳнер шкулӗнче Элли Юрьев ячӗпе астӑвӑм каҫӗ ирттернӗ. Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ тата халӑх художникне, академика, К. Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премийӗн лауреатне, Пӗтӗм Раҫҫейри геральдика обществин член-корреспондентне унтисем темиҫе кун каяллах, пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнчех, асӑннӑ.
Элли Юрьевӑн ҫуралнӑ кунӗ вара — паян. Вӑл ҫуралнӑранпа шӑп та лӑп сакӑр теҫетке ҫул ҫитнӗ. Пирӗнтен вӑл 2001 ҫулхи кӑрлачӑн 17-мӗшӗнче уйрӑлса кайнӑ. Хӑй вӑл Красноармейски районӗнчи Кӗҫӗн Шетмӗре Михаил Юрьев журналист, литература критика ҫемйинче ҫуралнӑ.
Сакӑр класс вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн каччӑ ӳнер училищине вӗренме кӗрет, каярах Тбилисири патшалӑх ӳнер академийӗнче сӑрӑ ӑсталӑхне туптать. Чӑваш кӗнеке издательствинче художество редакторӗнче ӗҫленӗ вӑхӑтрах Шупашкарти художество училищинче, И.
+0.3 °C