Чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хуракассинче пысӑк инкек пулнӑранпа 55 ҫул ҫитет. Ҫав кун шкулти пушарта 110 ҫын вилнӗ. Кивӗ шкул вырӑнӗнче халӗ палӑк ларать. Унтах асӑну комплексӗ хута ярасшӑн.
Аркадий Гаврилов 1961 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче шкулта Октябрь революцийӗн уявӗпе концерт ирттерме палӑртнине лайӑх астӑвать. Вӑл ун чухне 6-мӗш класра вӗреннӗ. Концерт вӑхӑтӗнче физика учителӗ электродвигатель юсанӑ. Пушар хӑрушсӑрлӑхне пӑхӑнманран ҫулӑм тухнӑ, вӑл ачасем пуҫтарӑннӑ акт залне палкаса кӗнӗ.
Урама тухмашкӑн пӗр чӳрече ҫеҫ пулнӑ. Ыттисене партӑсемпе хупланӑ. Аслӑраххисем ҫӑлӑннӑ. 100 ытла ҫемье хурлӑх тӳснӗ. 7 ҫемье пачах ачасӑр тӑрса юлнӑ.
Истори учителӗ Полина Иванова инкек пирки кӗнеке ҫырнӑ. Халӗ ял халӑхӗ асӑну комплексӗ уҫасшӑн. Вӑл 12 миллион тенке кайса ларӗ. Укҫа-тенке пухма тытӑннӑ ӗнтӗ.
Республикӑри халӑх пултарулӑхӗн центрӗ тата Ҫӗрпӳ районӗнчи Чиркӳллӗ Ямаш ял тӑрӑхӗ тата вӑл тӑрӑхри «Ямаш» фольклор ансамблӗ Вӑрманкас Ямаш ялӗ ҫывӑхӗнче «Туслӑх кӑшӑлӗ» республикӑри фестиваль-конкурс ирттернӗ.
Унта Элӗк, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Ҫӗмӗрле, Тӑвай районӗсенчи 13 фольклор ушкӑнӗ пырса ҫитнӗ. Конкурса темиҫе номинаципе ирттернӗ. Чӑваш Ен историне чи лайӑх пӗлекенсем тесе «Сӗнтӗр», «Кунер» (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), «Шурӑмпуҫ» (Комсомольски районӗ) ансамбльсене палӑртнӑ.
Хӑйсем пирки аван каласа кӑтартнипе «Сӗнтӗр» (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), «Сурпан» (Тӑвай районӗ), «Еник» (Вӑрмар районӗ) тӗлӗнтернӗ.
Ытти номинацире те ҫӗнтерӳҫӗсене хавхалантарнӑ. Гран-при Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Сӗнтӗр» ансамбле лекнӗ.
Нумаях пулмасть, пӗрлехи информаци кунӗнче, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Кукашни ял тӑрӑхӗнче министерство ӗҫченӗсем, вырӑнти хӑйтытӑмлӑх халӑхпа курнӑҫнӑ.
ЧР культура министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Константин Яковлев Кукашние пушӑ алӑпа килмен. Вӑл кунти культура ҫуртне 460 пин те 260 тенкӗлӗх сертификат парнеленӗ. Ку укҫапа культура тытӑмне аталантарӗҫ.
Ку укҫапа Кукашни клубӗ валли ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗр туянӗҫ. Константин Геннадьевич правительство культура тытӑмне тимлӗх нумай уйӑрнине ҫирӗплетнӗ. Сӗнтӗрвӑрри районӗ хальхи пурнӑҫпа килӗшсе тӑракан кинозал туянмашкӑн 5 миллион тенкӗ тивӗҫнӗ ултӑ район йышне те кӗнӗ. Ҫитес вӑхӑтра Шуршӑлти А.Николаевӑн асӑну комплексне ҫӗнетӗҫ. Унта ҫӗнӗ курав залӗсем уҫӑлӗҫ.
Сӗнтӗрвӑрри хулинче пурӑнакан пилӗк ҫынна сӑмакун юхтарса сутнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Вӗсен тӗлӗшпе следстви пырать.
Малтанах 49 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ. Следовательсем тишкернӗ хыҫҫӑн ку ӗҫе пӗрле пурӑнакан 40-ри хӗрарӑм та явӑҫнӑ тесе шухӑшланӑ. Кунсӑр пуҫне унӑн 37-ри пӗлӗшӗ, унӑн 41 ҫулти упӑшки тата вӗсен 39 ҫулти пӗлӗшӗ ҫак ӗҫпе аппаланнӑ-мӗн.
Следстви версийӗ тӑрӑх, пӗрремӗш тытса чарнӑ арҫыннӑн килӗнче сӑмакун юхтарнӑ. Унта вара фенилэтанол пур. Кайран сӑмакуна ҫӳлерех асӑннӑ ытти ҫынсене салатнӑ. Лешсем вара сутнӑ.
Ҫурта ухтарнӑ чухне сӑмакун аппаратне, 550 литр сӑмакун тата пӑрака туртса илнӗ. Халӗ следстви малалла пырать.
Чӑваш Енре туристсем валли кӑтартмӑшсем лартасси пирки унчченех калаҫнӑччӗ. Ҫакна Чӑваш Ен правительстви хушнипе пурнӑҫлаҫҫӗ. Халӗ вӗсене вырнаҫтарас ӗҫ кал-кал пырать.
Республикӑра туристсем валли пӗрремӗш кӑтартмӑш вырнаҫтарнӑ ӗнтӗ. Вӑл Европӑри евӗрех: дизайнӗ те, тӗсӗ те.
Пӗрремӗш кӑтартмӑша Сӗнтӗрвӑрри районӗнче А.Г.Николаев космонавт асӑну комплексне кайнӑ ҫӗрте вырнаҫтарнӑ. Кӑтартмӑш туристсене унта пӗр чӑрмавсӑрах ҫитме май парать.
Ытти кӑтартмӑша та кӗҫех вырнаҫтарӗҫ.
Чӑваш Енре наркӑмӑшлӑ ҫӗлен сӑхнинчен шар курнӑ ҫынсен хисепӗ ӳснӗ. Кӑҫал пирвайхи тӗслӗхе ҫу уйӑхӗнче шута илнӗ. Унтанпа Васкавлӑ медпулӑшу пульницин токсикологи уйрӑмне 14 ҫын пулӑшу ыйтма килнӗ.
Юрать, ҫӗлен сӑхнӑран никам та вилмен. Чылай чухне ҫӗлен ҫынсене дачӑра, ҫутҫанталӑкра каннӑ чухне сӑхать. Кунашкал тӗслӗх ытларах Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне районӗсенче, Шупашкар ҫывӑхӗнче пулнӑ.
Ҫӗртмен 26-мӗшӗнче Етӗрне районӗнче хӗрарӑм ҫӗлен сӑхнинчен шар курнӑ. Вӑрманта ҫырла пуҫтарнӑ чухне пулнӑ ку. Ӑна пульница илсе ҫитернӗ. Ури шыҫнӑ пулнӑ унӑн. Халӗ хӗрарӑм хӑйне йӗркеллех туять, анчах чылай сипленме тивет.
Чӑваш Енре наркӑмӑшлӑ пӗр ҫӗлен ҫеҫ пур. Вӑл — хура ҫӗлен. Вӗсене тӗкӗнмесен ҫынна тапӑнмаҫҫӗ, ҫавӑнпа асӑрхануллӑрах пулмалла.
Муниципалитетсене ертсе пыракансен тата муниципалитет служащийӗсен Республика кунӗ тӗлӗнче канма вӑхӑт пулман. Ҫӗртмен 25-мӗшӗнче, сӑмахран, вӗсем асӑннӑ ӗҫре тӑрмашакансен IX кунне хутшӑннӑ. Кӑҫал ӑна Куславкка районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ирттернӗ.
Мероприятине хутшӑннӑ республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Ен пуянсене укҫа-тенкӗ хывма илӗртӳллӗ регион пулнине, влаҫра ларакансем халӑх пурнӑҫне лайӑхлатассишӗн ҫине тӑрса ӗҫленине палӑртса хӑварнӑ.
Тӗрлӗ тупӑшӑва тухнисен утӑ ҫулма та, мечӗк хӑвалама та тивнӗ. «Пӑхаттир пуҫлӑх» номинацире ку ята Шупашкар районӗнчи Кӑшавӑш ял тӑрӑхне ертсе пыракан Сергей Мульдияров ҫӗнсе илнӗ, иккӗмӗш вырӑнта — Тӑвай районӗнчи Йӑнтӑрччӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Семенов, виҫҫӗмӗшӗнче — Вӑрнар районӗнчи Мӑн Явӑш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Андрей Васильев.
Хутӑш эстафетӑра Шупашкар районӗ мала тухнӑ, иккӗмӗшӗнче — куславккасем, виҫҫӗмӗшӗнче — сӗнтӗрвӑррисем.
Республикӑра пӗчӗк ача ҫывӑрнӑ чухнех вилнӗ. Кун пирки «Про Город» редакцине Марина Кравцева пӗлтернӗ.
Ку пӑтӑрмах Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пулнӑ. Район пульници ача вилнине ҫирӗплетнӗ. Тӗп тухтӑрӑн ҫумӗ Людмила Албутова ача асфиксие пула сывлама чарӑннӑ. Халӗ оперативлӑ следстви мероприятийӗсем ирттереҫҫӗ.
Тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, кӑкӑр ачи ҫывӑрнӑ чухне вилнӗ. Темиҫе сехет маларах ӑна прививка тунӑ. Халӗ ку ӗҫе следовательсем тишкереҫҫӗ. Экспертиза ирттереҫҫӗ. Кӑтартӑвӗсем тепӗр уйӑхран ҫеҫ паллӑ пулӗҫ.
Патшалӑхӑн тата муниципалитетӑн пулӑшӑвне кӳрекен нумай ӗҫ тӑвакан центрсем хушшинче республика шайӗнчи конкурс иртнӗ.
Ӑмӑртӑва темиҫе номинаципе йӗркеленӗ. «Нумай ӗҫ тӑвакан центрӑн чи лайӑх универсаллӑ специалисчӗ» ята Шупашкарти центрта ӗҫлекен Ольга Чернова тивӗҫнӗ. Етӗрнери центрта тӑрӑшакан Валентина Степанова иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Нина Рамеева — виҫҫӗмӗш.
Нумай ӗҫ пурнӑҫлакан центрсене хӑйсене те хакланӑ. Чи лайӑххи тесе Елчӗк районӗнчине палӑртнӑ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Шупашкар тата Ҫӗмӗрле хулисенчи нумай ӗҫ пурнӑҫлакан центрсем тухнӑ.
Центрсенче персонала епле ертсе пынине те хакланӑ. Тӳресен шучӗпе Ҫӗрпӳ районӗнчине ҫитекен тупӑнман. Елчӗк районӗнчине тата Улатӑр хулинчине те пысӑка хурса хакланӑ май иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсемпе палӑртнӑ.
Хресчене маларах консервативлӑ тесе ӳпкелеме пӑхатчӗҫ те, халӗ апла калаймӑн. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи агрофирма гендиректорӗ тата Куславкка районӗнчи пӗр фермер хӑйсен хуҫалӑхӗсене шӑвармалли хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтерме шут тытнӑ. Анчах... хут ҫинче.
Хут чӑтать теҫҫӗ те, ҫырмаллине ҫырса тултарнӑ. Ҫавна-ҫавна туянтӑмӑр тесе республикӑн Ял хуҫалӑх министерствине ярса панӑ. Суя хучӗсене хатӗрлеме вӗсен паллаканӗ те (маларах вӑл мелиораци оборудованипе тивӗҫтерекен организацин официаллӑ мар пайташӗнче тӑрӑшнӑ) пулӑшнӑ.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, ултавҫӑсем 2012 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнчен тытӑнса 2014 ҫулхи раштавччен ҫапла хӑтланнӑ. Хӑш-пӗр оборудовани хакне пысӑклатса кӑтартнӑ, хӑшне туянман та. Анчах республика хыснинчен 22,5 миллион тенкӗ субсиди шӑкӑрт кӑна килсе выртнӑ. Халӗ ултавҫӑсен ӗҫне суда ярса панӑ.
+13.3 °C